790 / 1821
MARIO LEONI E LA
“
LUISA D ’AST
„
L
u is a
.
Oh, sì. i sòn straca.
M
arch
.
E pura mach adess t ’ere ’ndurmite...
L
u is a
.
Un poch: adess però... a l’è passarne.
Lasseme ste sì stà, che, se m’andeurmò
Im treuvó mei... perchè chérdo d ’ sentilò
Ant él me seugn: e còle porte as deurvò
Davanti a me penssè; e mi
16
véddó,
Ló véddó là ’n sla paja ch’as dispera...
E i piòrò ansema a chiel e lò cònsòlò,
E ij predicò la fede e la passienssa,
E ij móstro la preghiera. A fa tant bin
Preghè...
M
arch
.
(Sorpreso)
(Ma l ’è an delirio!)
L
u is a
.
E peuj im chiftò,
Im chiftó giù vers chiel... Chiel as sóleva,
E calm e rassegna, cón un sòris
A me spors la frónt freida... e mi i
16
basò...
E cól basin che forse a sarà l’ultim...
(Sfinita, sta f>er cadere)
M
arch
.
(Sostenendola)
Luisa, ma Luisa, cosa fasto?
L
u is a
.
Un poch d' debóléssa. No, no, lassme.
A l'è passa, són forta...
M
arch
.
O mi povr’om!
Fate córage, andóma... (
L ’accompagna verso la porta
a destra).
S
cena
3*.
L
órenss
e detti.
M
arch
.
Oh. brav, Lórenss.
L
ór en ss
.
(
Aiutandolo
) Cos’ i' eló?
L
u is a
.
(
Svincolandosi)
A l’è passarne.
M
ar ch
.
Sì, ma scótme.
L
u is a
.
I vad, i vad... oh, mi!... ma da sì ’n poch
I veuj tòmè, veuj véddló... véddló sempre...
0 pare, pare!...
(Si avvia singhiozzando)
M
ar ch
.
Oh, mi!
L
u is a
.
Lassè ch'i pióra.
Ste lacrime am cònsóló, e pi tranquila
1 tómrai sì...
(Entra).
S
cena
4».
M
arch
e
L
óren ss
.
L
ór en ss
.
Lassela nen tórnè.
M
a r ch
.
Perchè? Cos’ j ’ eló? Cosa?
L
ór en ss
.
Da sì an poch
I còndanà a passò da sì sóta.
M
a r ch
.
Sóta a sta fnestra?
L
órenss
.
Sì, per umilieje
An facia a tut él mónd, ai faran
fi...
M
ar ch
.
L'emenda? I còndanà? Ma dunque n'jelò
Dco d’aótri cón me ficui?
L
óren ss
.
J*è dco Berruti.
M
a r ch
.
Berruti? ’L medich?...
L
órenss
.
Giusta!
M
arch
.
O povra mare!
L
órenss
.
Ah, cóla a l'è na fómna! Pà ’n sóspir
A l’ha mandi, quand che la bruta neuva
A l’han pórtaje d* la cóndana a mort...
— Quand che me fieul si sóta a passrà ancheuj —
Fiera a l’ha dime, aòssand la bela frónt —
Sóa mare a sarà ri, a incòragieló.
Per ch’a meuira da fort. E s’a termóla,
Se dnans al piómb mórtal a bassa ’n’ euj
Na ’rnego la memoria! (1)
M
arch
.
Eroica mare!
Cóm’eló ch’i l’hai nen l’istessa forssa
E che stó goff d’un cheur sentó ch’am manca?
E pura són un om! E fifta adess
L ’hai cónsiglià dco mi Scóndin a ’rsiste.
Ma pi a s’avsifla cól mòment fatai,
E pi cónossó ch’i són mach un vej,
Un vej balota, piórassón (2), cianción...
Già che... s'a fussa nen ch'a j'è Luisa,
I l'avrìa pi d ’ còragi... Andóma, là,
Còlè pi nen, mie lagrime fabioche,
E ti, vigliach d ’un cheur, ti statne ferm.
Impara, o vej sóldà, da còla mare
Còma a s’afróntó le bataje...
(Si bussa).
Avanti!
S
cena
5».
M
arch
, F
rinco
e detti.
F
r inco
.
Papà March, i són mi.
L
óren ss
.
Frinco!
M
arch
.
’L marches!
F
rinco
.
I ve stupissi?
M
arch
.
Ah, no,... anssi... i capissó..
A l'ha tróvame un post acant al fieul?
je r a l'ha prómettumló... e mi són prónt.
F
r inco
.
Ve sbaglie, papà March; jer iv parlava
Cóme sóldà del re; ancheuj i vefló
A parleve da amis.
M
arch
.
(Ironico)
Chiel a badifta!
S’è lvasse d ’ bón umór.
L
óren ss
.
Oh, sì!
F
rinco
.
(Mostrandogli la porta)
Ti fila!
M
arch
.
Va pura, brav Lórenss. Còma ch’it védde,
I sòma bón amis cón él marches...
(L
orenzo
esce).
S
cena
6».
M
arch
e il
marchese
F
rinco
.
M
arch
.
(Ironico)
Dunque
i disiò?...
F
rinco
.
A j ’è nen temp da perde:
Ló seve, pare March? A óndes óre
A fusilió vostr fieul.
M
arch
.
(C.
s
.)
Oh,
trop gentil
Dé
vnim ló a
ricórdè...
Mi ló ringrassió.
Chiel a l'è piasse propi tropa pefla.
I ló savia.
F
rinco
.
Ma lon ch’i seve nen
A l’è però ch’a stà da mi, s’i veuj,
A salveje la vita.
M
arch
.
A sta da chiel?
Anlóra, mort. I peuss piórè me fieul.
F
rinco
.
Ve sbaglie anche stavolta: i veuj salveló:
I són avnù per lon.
M
jr c h
.
(
Incredulo
)
Per lon? Salveló?
Ma a l'eló propi chiel? E
1
marches Frinco
Ch’as móstra tant dement? Eh, no, mi seugnò
F
rinco
.
Cónservè l'ironia pér n’aótr mòment,
E pnSfitene, d ’ còsta mia demenssa.
La grassia a Secóndin a l’è ri... am resta
Mes’óra pér cónsgnela; e venta ancóra
Ch'i peussa parlè prima cón Luisa.
M
ar ch
.
Ah ri? Ch’a scusa, sòr marches: a dis
Ch'a l’ha necessità d ’ tróvesse sòl
Ansema a mia Luisa per...
F
rinco
.
Parleie
Dia grassia d' so mari.
(1) Sembra che realmente sia stata fortissima in tale
ambile congiuntura. Per gli Astigiani d ia è la leggendaria
madre spartana.
(
2
) Piagnucolone.