786 / 1821
M
a r i o
l e o k i
e
l a
••
l u i s a
d
a s t
„
A t t o I I .
Carcere. Ingresso in fondo. Finestrino con inferriata. Resti d'un pane sul tavolino.
S
c e n a
i
».
A v ò c a t.
(Con catena al piede, presso il finestrino)
E silenssio assòluti Pi nen 'na nota
Ai part dal pianoforte! A l'era un seugn...
E
’nt’ él delirio j l’eu cherdù d' senti
D'ant le muraje grise d' còl palass
Ariveme ’l confort dia vòs d’ Luisa!
La tóa spòsa, o bónom, a piòra e at ciama;
Ma an ca’ sua... ben lòntan... e forsse forsse
Darè d ’ cóle muraje, an facia d' ti
Un vii nemis a rij dia tóa sventura!
J'ariva ’l sòl, e ij ragg, l'unich amis
Che Frinco ai dà ’l permess da visiteme,
Am saluta passand sutil sutil
A travers a le bare dèi fnestrin...
Oh, salve, salve, benedeta luce,
Ch’it mande via la neuit d ’ant mia persón,
Cóme ’na luce, un ragg, n ’autr sòl pi bel
Le tenebre a scanssrà dèi dispòtism!
S
c e n a
2».
M a rch
(introdotto dal cameriere, che poi esce)
e detto (che non se n'i accorto).
A v ò c a t. A
l’è la terssa neuit... a l’è ’l quart di
Ch’i l’hai vist a spóntè da cóst pertus!
Oh. ch'am fusiliò prest, che sta cadefta
L ’è un peis trop umiliant... I preferissó
D’ piómb ant la testa...
M a rch .
Oh, va, t'esaudiran
Oltre ij to merit.
A v ò c a t.
(Volgendosi)
Pare!
M a rch .
(Commosso)
A l'era temp
Ch'i vneissa, sògett gram ... a... benedite!
(St abbracciano)
A v ò c a t.
(
Svincolandosi)
E perm èttuve a l'han?
M a rch .
Còn mila stent
I l'hai cómoss le jene giudissiaj
E
s'ciancaje ’l permess...
A v ò c a t .
(Ironico)
Ma a còndissión
Del generòs permess.
1
’ han-ne peui d ’ volte
Impostve l'obligh ch'im ridue, o pare,
A firmè la diciara che ij canonich,
Ij so degn tirapè. l'han presentarne?
M a rch .
(
Sorpreso
) Una diciara?
A v ò c a t.
(C.
s.)
Oh, gnente! Ch'im ritrata,
An
facia a Dio, al véscó e al tribunal,
ch’i disdla ij prinssipi che i professò,
Ch’i insulta ’l me passà, la mia cóssienssa.
Perchè, infamà a l’avnl, la mia memoria
A resta esempi d ’una gran viltà.
M a rch .
E ti t ’as respóndù?
A v ò c a t.
(Fiero)
Cóme i devia!
E bón per lór che prima d' presentesse,
Furb a són stait e prevident bastanssa
Per feme ancadnè ’l pi!... sednò dal véscó
Ij rimandava cón na certa firma...
(Fa l'atto d'un calcio)
M a rch .
E ti, Secòndin, i t ’has pódu penssè
Che to pare a aceteissa d' cój incarich?
Mi cónsigliete ’l disónór d ’ me nom?
Discute s'a l'è bófia cóla causa
Dia qual it ses campión, l’è pi nen l ’óra...
(i)
I principi della rivolaziooe imponevano che, abolito
ogni titolo onorifico, tatti a chiamassero semplicemente
■ cittadini ».
Còla infelice causa ’l sacrifissi
At ciama dia tóa vita... e bin... ti failó.
A v ò c a t.
(Con slancio)
Oh, grazie, pare, oh, si che adess i senti
D ’esse propi vostr fieul!...
M arch . (Con
sdegno più fittizio che reale)
Ma, giuradissna,
Fanatich rómpacoi, i cherde forsse
Ch'as saveissa nen meuire ai nostri temp?
Perchè j portavo nen an su l'òrla
Un bónett cólór d ’ sang parej d ’ vójautri?
Canaja d' «sitadin » (1), i chèrde forsse
Che
’1
sangh an feissa sgiaj ? L'ódór dia póver
A l'ha mai fame stranuè, lò giurò.
E al són die canónà dón-trè còrente
L ’hai balaje d’ co mi ’n sei camp da bataja.
L ’ha rispetame ’l piòmb... Mi l’haine cólpa?
D'aótri a són mort, e per
£1
Re són mort.
Ma cón córagi, Secòndin... L'hai vduje!
A v ò c a t.
Pare, vló giurò, i savrai meuire istess.
E se l'ómbra d’ me corp ant un aótr mónd
S'tróvrà ’n facia d'un Micca (2) o d'aótri eroj,
A savrà fiera 'ut’ so linsseul móstresse.
I piòre, papà March, seve cómoss!...
M arch .
(Frenandosi)
No. no, l’è gnente, guarda... It lò sas bà
A piòró, ij'euj, quaich volta, da sper lór...
I sòma vej... ma i rió... e rij dco ti...
Cosa ch'it perisse adess?... Guarda, la mort
A l’è peuj pà tant bruta... A l'è ’n po' maira.
A travaja dco tant! Ma a l’è grassiósa:
A l’ha d ’ij bei cavej cólór dia rista...
Quasi parej d’ij me... Per lon la stimò...
E prest, i sperò, am ricevrà ’nt’ ij brass
Tranquil e sórident... Venta sóridie,
Feje le gnogne a cóla cara amia
Ch’a desmentia mai gnun. E mi, mi sperò
Ch'am farà pà gnun tort... L ’è già ’n gran tort
Cól d' vòreite dnans mi. Ma ti t ’ ses gióvó,
E ai pias basè ij gióvnot. cóla veciota...
(Gli scendono le lagrinu)
A v ò c a t.
Oh, pare, pare, ma i straparle... Almeno
Piòrè liberament... Neghè ch’i pióre?...
M arch .
(Asciugando gli occhi)
E si ch’i pióró... E bin? E
eh
[ch'at d»
Ch’i pióra per me cónt?
A v ò c a t.
(Cupo)
Ah, per Luisa!
(Commosso)
O mia Luisa, t' rivedrai pi nen.
Ma ij’ ultim me sóspir per ti a saran
E per la patria mia. E ij’ ultim nom
Ch’a bórbóttrà mia bóca ant’ l’agónla
Luisa, libertà, pare, a saran...
A l'alba stamatin mi l'hai sugnala.
Im ripósava là, ’n sla • regia > paja,
D’ na neuit piefia d'afann... A l’impróvis
A l'è smijame che ij’ accorti d'un piano,
Cón le grassióse vibrassiòn die conte,
D’ aótre corde vibrè feissó ’nt me coeur.
Peuj una vós me smiava ch’a canteissa
D ’ me inno ij’ ultim vers... E cóla vós
E cól són a smijavó còsi viv,
Che desviandme són còni a la fnestra
Sercand, travers le spassio, cón le sguard
Là dóva ch’a cunava ’l patriot
Cón la canssón dia liberti. X silenssi
PI prófónd a regnava, e cón la neuit
A sparlò
*1
me seugn, le mie speransset...
(Toc*,
assortii
(2)
Tatti coooscooo Pietro Micca
alla difesa di Torino nel 1706.
il suo atto eroi»