791 / 1821
MARIO LEONI E LA
" LUISA D ' AST „
M
a r c h
.
Marches, j ’ andviflò.
A vend trop cara, chiel, la sóa clemenssa;
K Luisa a dev nen saveine
'1
pressi.
F
r in c o
.
(Con simulazione)
Capissò
n en !
M
a r c h
.
Ma mi, mi
16
capissi.
I l’hai gris i cavej, marches, ma l’ónta
A l’ha mai spòrcà sta frónt rupia;
E la frònt pura dia mia povra nora
Veuj nen ch’a deva dnans a chiel,
16
giurò,
Chinesse. A dventa róssa...
F
r in c o
.
I veuj nen rende
Còrespónsal vostr fieul d ’ vostre parole.
Subissò i vostri insult còme né sfogh
D’na ment indebòlla dal gran dòlòr...
Ma per Luisa, per l'avnl d ’ so cit,
(Rumori, voci)
Per la vita d ’ so om, sbrigheve. Senti?
Già i còndanà a seurtò da ’n persòn;
L ’è prest còmpl ’l so gir... Da si ’n quart d ’óra
Dnans a lòr a deuvran deurvse le porte
D’ cóla persòn ch’a diventrà ‘na tómba.
M
a r c h
.
PI pian, marches, ch’a crìa nen... Luisa
A l’è da dlà ch’a deurm.
F
r in c o
.
E bin, lasseme...
(Fa ptr andare)
O desvlesse vidóa a pòdrìa.
M
a r c h
.
Marches,
ij
lò ripetó, cóla porta
As’ durvrà nen per chiel...
F
r in c o
.
(
Violento)
A to dispett,
Fanatich, insólent, i veuj salvela.
Levte da
11
, bòn vej, ch’j t ’em fass pefia.
M
a r c h
.
Fass pefla mi? Sòn vej ? Ma ant còste vefte
A j è d ’ sang d ’Astesan!
(Gli strappa la spada e sbarra
l ’uscio)
Marches, ch'a passa!
Ma ’n sei me corp, ch'a passa, e ch’as presenta
Cón le man bagna d' sang dnans a Luisa.
S
cena
7*.
L
u is a
(che udì rumore, appare dalla gradinala) e detti.
L
c i s a
.
Frinco!
M
a r c h
.
(Abbassando la spada)
Luisa!
L
u is a
.
Cosa j ’eló, pare?
M
a r c h
.
Oh, gnente, cara... almeno, quasi gnente.
I rasónava sì, cón sór marches,
Ch’a s’interessa trop dèi nostr avnl.
F
r in c o
.
Oh, vivaddio!
M
a r c h
.
(Dandogli sulla voce)
A l’ha vòrssù vni chiel,
Figurte, propi chiel, a cònfermeme
Che la clemenssa regia ai còndanà
La pefia d ’ mort l ’ha còmutà ’nt l ’esilio.
L
u is a
.
(Con gioia)
Dabòn?
F
r in c o
.
Luisa!
M
a r c h
.
SI, veustó nen chérde?
Mi dco na dubitava... Oh, pà ch'i penssa
Capace sòr marches d' di ’na busìa;
Ma, ansóma, a mésmijava cóla neuva
Propi trop bòfia...
F
rinco
.
Pare March, iv pregò...
M
arch
.
E chiel per garanssìa a l’ha angagiane
Nen mach la sóa parola ma la cpà...
Ma mi ij la rendo... a l’è la
cpà
d’n’eroe,
E a vai pi che ’na vita, a vai l'ònòr...
L
uisa
.
A sarà vera? Mi... l'haine da chèrdló?
M
arch
.
Andòma, sòr marches, ch’ai lò ripeta.
A l’è còmoss dal to dòlòr, Luisa..
L
uisa
.
Un mòment fa, mentre che mi du ra la
Un
róm ò r
da la strà l’ha desviame.
Sòn botarne a la fnestra, e là ’nt’ t i sòl (1)
L ’hai vist ancóra a luse d’ij fusij...
E la gent a córta... e a l’è smijame
D' sentì ch’as nómineissa Secòndin...
M
arch
.
I vória pà ditlò... A sòn passà
Si sóta mach adess, chiel e Berutti.
Fifta a le porte dia sità ai còmpagna
Una scorta d’ sòldà... parej da Susa...
L
u is a
.
E a saran liber? A l’è propi vera?
Oh, mi desmentiò tut... Grassie, marches.
F
r in co
.
Spetè, bela Luisa, a ringrassieme
Quand ch’i savreve tut lon ch’i l’hai fait
Per vói... Spetè!...
(Rumori)
(Sòn si).
L
u is a
.
Cos’ j'e ló ?
F
r in co
.
I còndanà ch’a tòmò.
L
u is a
.
(
Spaventata)
I còndanà?
M
arch
. N
o
,
a se sbaglia ’l marches: a sòn sòldà
Ch’a tòrnò adess da cómpagnè...
L
u is a
.
_
No, no...
(Va verso la finestra)
M
a r ch
.
(La trattiene)
Ttopa impressión peul fete cóla vista*
Voce di dentro.
J’è la ritratassión d’ cój ch’a fusilió!
M
ar ch
.
(Atterrito)
S’è ritratasse?
F
r in co
.
(Trionfante)
Già...
M
a r ch
.
Còl vii!
L
u is a
.
O pare!
Cosa ch’a sòn cój crij... Am fan paura,
l'è la ritratassión d’ cój ch’a...
M
ar ch
.
Ch’a esiliò.
L ’è pa vera, marches?
F
r inco
.
(Ascoltando all’esterno)
Già, già...
L
u is a
.
L ’a vla
Capi n ’a ò tra parola ben pi bruta...
Ma per l ’esiliò, e bin, poch mal...
L'avrìa però vòrsuló védde prima.
Perchè a l’han nen ciamame?
M
arch
.
Cred... l’è mej.
Tant a va nen ampess, che tuti ansema
I saròma riunì...
L
u is a
.
Quand ch’i partòma?
M
a r ch
.
(Triste)
Oh, per mi partò prest... e tì...
L
u is a
.
Cón vój.
M
ar ch
.
Forsse...
L
u is a
.
Mai pi s’ chitróma.
M
ar ch
.
Oh, no, mai pii
I staròma trop bin ant còl pals,
Andóva ch’i gódróma libertà,
Per la qual Secòndin a l’è già... andassne,
Dòva ai sarà la fratelansse eterna
E l’uguaglianssa vera.
(Guarda
F
rinco
)
Andóva i grandi
A saran nen tirann... nè ’l popól schiav,
Andóva che ij ipocrita...
(Frinco apre la finestra)
Marches
Perchè ch'a deurv la fnestra?
F
rinco
.
Perchè d'aria
A me smija ch'a bsogna la Lnisa...
L u isa .
{Ansante, sorretta da
M arch )
D'aria.
A.
d'aria...
L à
f nt* l'esilio noi
I s’ ricòrdróma d' chiel...
(Vedendolo ironico)
Còma
[eh’ am guidai
I
dini a Secòndin...
(S’odono fucilati)
Oh mi! Sti còlpt
(Entra
L ò rs n ss ,
atterrito, con le
Mani
m i capelli.
Ella piaria rumo e l ’altro; intuisce, t grida):
L'è morti...
Papà...
Lòrenm... a
l '
han tradine!
(Cade svenuta in braccio a
M arch )
M a rch .
(Al marchese, solenne):
Maledissiòn, marches, an sla tòa testa!
Torino,
45
giugno 187».
M
ario
L
bomi
.
(
i
) Sole.
Tutti i diritti H r(-^presentanone samo riservati atta
Ditta teatrale Comm. Umberti Fiandra, H Torio».
39