Table of Contents Table of Contents
Previous Page  780 / 1821 Next Page
Information
Show Menu
Previous Page 780 / 1821 Next Page
Page Background

MARIO LEONI E LA

LU I SA D ' A ST „

A t t o I.

Sala in casa dell’Avvocato. Tavolo

c o h

libri e carte. Trofeo d'armi in una parete. Porta d'ingresso in fondo. Porte laterali.

S

c en a

I.

L 'A v ó c a t ,

scrive al tavolo.

M a rch ,

entra centellinando una

tazza di caffi. DalTinterno accordi di pianoforte.

M a rch .

Còm’ am fa bate ’l cheur còl sòn, còl inno!

M’ ven le lagrime a j ’euj... Povra Luisa!

Còla canssòn eh’ it cante ant còst mòment

L ’è forese ’l »de profundis »del me fieul!

(adirandosi)

Oh maledeti seugn e neuve idee

D' republica, d' prògress, d ’indipendenssa!

(

calmandosi

,

batte sulle spalle al figlio)

Dònque, Scòndin, e còsti afè còm' vaflne?

(con ironia)

Dia libertà l’esercit elò an marcia?

Alò tost massacri sti òdiòs mònarchich?

E sventòl-lò già nen d ’sòra a Turin

Su la pònta dna lanssa

'1

bònet ròss? (i)

A v ó c a t.

Oh, dl’irònia ’l Unguagi, ant còst mòment

Pi che un rimprover, pare, a l’è n’insult:

E a dventa, ant vostra bòca, crudeltà... (

alzandosi

)

J ’è ’l nemis a le porte, e un gross stròp

D ’miserabi) vòrièn (2) l’ha posà j ’arme

Vedend spóntè la trópa... A mi d'antòm

Tut a ced, tut a droca, e im sentò sòl

A sòstefte còst'ultima bataja

Dòva i gieugò mia testa. — Oh, ma, perdio!...

A cit numer ridot, i difensòr

Dia libertà, forese a cascran còn mi;

Ma

'1

bònet ròss, ’l sacròsant emblema,

Se nen a la vitoria, an sarà guida

A na glòriòsa mort!

M

a r ch

.

Bele parole!...

A v ò^ a t.

Ch’a

dventran fatti...

M a rch .

E mi

16

chérdò... Oh, i sai

Ch’it’illude abastanssa, o pover fieul.

Per fi a la causa che ti t’eiame bòfta

Sacrifissi dia vita, e dco dia mia...

Anssi...

dia nostra...

perchè, mort ch’it sie,

Cosa ai restralò mai d'pl bel che meuire

A to pare e tòa fómna?

{pausa).

Eh, l’irònia

Ch’at feriss, me car fieul, tl’as meritala!

A v ò c a t.

Ma, pare, mi sai

nen...

M a rch .

(Con forza)

S),

meritala!

(commovendosi)

Guardte d’antòm, Scòndin... Cos’astò fait?

To pais ruvinà, to avnl distrut;

La discordia an sità... quasi an famia;

E ’l popòl senssa pan, mi senssa fieul;

Senssa mari tòa spòsa... e senssa pare

To bambin a vnirà fòrese a còst mònd...

Povra maraja, va, mi lò capiasò

D ’ generòs entusiasm at beuj ’l sang.

Quand che dia patria at parlò, e còn quatt ciance,

Anfòrmagià d ’prògress e d ’ugualianssa,

A t patòjò

a

so meud...

A v ò c a t.

Ma a sòn-ne d* ciance

Lon ch’ai succed an Franssa da quakh temp?

(Entusiasmandosi)

Ai sòffia un vent d* feu giù dal Mónssnis (3),

E d' neuve idee, d’ij prinssipi neuv.

Dal bòn sang d’ mila prodi cónsacrà,

Còn la vÓ8 dia vittoria a còrò ’l mònd!

L ’angel dia libertà l’ha slargà j ’ale

Còn i drapò (4) fransseis, e dnanss a lòr

Dispòtism, e tirann e privilegi,

Distrutt, devò sparì sòta cól sóffi...

Pi nen él prepòtent ch’a 'nsulta ’l debòi,

H nen la foresa ch'a scarpisa ’1 dritt:

Pi gnun inquisitòr pér la còssienssa,

11 gnufte restrissiòn pér él penssè...

Tuti eguai, gnun padròn...

M a rch .

(Tornando ironico)

E ch’a la vada!

Tuti an carossa, sgnòr, a tir da quatt...

Tuti ministr o re, pa pi gnun sùdit;

Un’armada composta d' generai,

Fòntafie d’ grignòlin, erbò d ’ cucagna...

Ai va mach pi che

'1

Tàner dvent amel,

Che le piante a pròduò d ’ sautissot,

E ch'an fiocò d ’an ciel, bele còndie.

Le pemis ant él tònd, e i macaròn...

(Serio)

Ma per fòndè còst regno dl’ugualianssa

Per stabili sta lapa, a venta prima

Massacrè, devasti, butè sòt-sòra

L'òrdin mòral e material die cose;

Usè viòlenssa predicami la pas;

Impònsse còn la foresa a j'aversari...

Chérde o muri...

A v ò c a t.

Necessità dia guera...

L'è còn ’1 feu ch'a s’arsaniss le piaghe,

L ’è sòta al sang ch'as fa sparì ’l passà.

M a rch .

Ma ant

’1

sang a sé sghia, e còl gòvern

Ch'as sósten còn la foresa e nen còl drit

— A sòn parole tóe — a deuv caschè.

(Solenne)

Forese a j ’è d'bòn ant

’1

penssè ch'at rusia,

Forese un di la vedran i nostri fieuj

Còsta eguaglianssa... Mi. mi l’hai sugnala...

E nen

’1

risultato dia viòlenssa,

E nen un cambiament àd dispòtism.

Anmascrà sòta

’1

nom éd libertà.

Ma vera fratelianssa, e risultato

D'un prògress bin inteis... A bsogna prima

L'ignòranssa còmbate an mes al popòl ,

Educheje la ment, fòrmeje ’l cheur;

Bsogna ch’a sapia còm’a deuv servisse

D’ còsta tua libertà, che adess i ciame,

Parei d ’ masnà, che senssa savei lese,

A veulò ’n liber. perchè a l’è andòrà.

A l'è dur ’l teren, e i sémne al vent;

’L frut a l’è ancòr nen mùr... spetè ch'a casca.

Felici d ’esse nà, tard abastanssa

S’i vedreve còl di... Ma, per adess,

Criòma ancóra ansem n'eviva al Re...

A v ò c a t.

Semnóma al vent? E cosa ai falò? ’L vent

Per él mònd a pórtrà, su d ’autre tere

Sta nostra smenss... e a sarà nen perdila...

Sòma nen sój, intant, che ant còst Piemónt

La libera bandiera i l'abiò aussà:

E Móncalv, e Tijole e San Damian (5)

L'han rispost a nost crij, e forese forese...

Ant còst mòment Casal, Acqui e TòrtóAa

Ass diciaro dco lòr per la rivolta...

[mòment

M a rch .

(Ironico)

Forese... Ma

1

certo a l’è che ant còst

Dói tersa d’ij nostri eroi l’han dsertà

1

post.

E av bloca ’l marches Frinco con sòe trópe.

(1) Il fiammante copricapo frigio (dalla Frigia, regione

Moncalvo e Tonco si sollevarono. E due «anHamian—»,

dell’Asia Minore), adottato dai repubblicani francesi come

Gius. Valentino e Gius. De Canale, scontarono colla fucila*

emblema di libertà.

zione la loro audacia. I loro nomi figurano tra quelli dei

(2) Francesismo:

vanne*

= birbone, canaglia.

17 fucilati nella lapide (iscrizione di Giov. Faldella) eretta

(

3

) Principale coile di comunicazione colla Francia.

ai poveri illusi neU'aOi d’Asti, in occasione del tragico

(4) Franeranno:

drmptaux

« bandiere.

centenario.

(5) Effettivamente anche Tighoie, S. Damiano. Calliano,